در سالهای اخیر، یکی از تلاشهای مورد توجه در فرایند اصلاحات علم در روسیه تقویت پژوهشها و پژوهشها دانشگاهی بوده است. از منظر یک آمریکایی، خو گرفتن با دانشگاههای پژوهشی امری معمول به نظر میرسد؛ در حقیقت، چنین رویکردی نه نوآورانه است و نه بنیادی. با این حال، ترکیب و ادغام پژوهش و آموزش در دانشگاههای روسیه، در قیاس با آمریکا، ایدهای است بسیار نوین. به صورت سنتی، دانشکدههای روسیه فقط مؤسسههایی آموزشی به شمار میروند؛ پژوهشها بنیادیِ باکیفیت، در بیشتر موارد، در مؤسسههای «فرهنگستان علوم» «روسیه» صورت میپذیرند. شکلگیری نظام پژوهشی در دانشگاههای روسیه، با جایگاهی والا در رتبهبندیهای جهانی، میتواند وظیفهای عظیم و همچنین اصلاحاتی مثبت تلقی شود. دربارهی مطلوبیت چنین اصلاحاتی در فصل نخست بحثهایی شد که در طی آن از تأثیر روندهای جهانی بر سازماندهی علم سخن گفتیم. همچنین اشاره کردیم که در سراسر جهان، دانشگاهها به صورتی فزاینده از جایگاهی ویژه در حوزهی پژوهشها پربار علمی برخوردارند. میتوان چنین بیان کرد که در بهترین شرایط، آموزش و پژوهشها میتوانند با یک ارتباط همزیستانه در کنار یکدیگر قرار بگیرند. برنامهی پژوهشها بنیادی و آموزش عالی شاید بتوان از برنامهی «پژوهشها بنیادی و آموزش علمی» به عنوان تأثیرگذارترین کوشش در راستای یکپارچگی آموزش و پژوهش در دانشگاههای روسیه یاد کرد. چنین تلاشهایی، در حقیقت، از خارجِ روسیه آغاز شدند. برنامهی پژوهشها بنیادی و آموزش علمی را در سال ۱۹۹۷ جان دی. و کاترین تی. از بنیاد مکآرتور آغاز کردند و مدیریت آن بر عهدهی «بنیاد توسعهی پژوهشها غیرنظامی» بود. دفترهای مرکزی دو بنیاد یادشده در ایالات متحد آمریکا قرار دارند. نخستین نسخه از برنامهی برنامهی «پژوهشها بنیادی و آموزش علمی»، در نتیجهی ابتکار بنیاد مکآرتور، در واپسین روزهای اوت ۱۹۹۷ شکل گرفت. این برنامه بر اساس پرسش گروه متخصصان ایالات متحد آمریکا ایجاد شد. پرسش آنان چنین بود: اگر یک بنیاد خیرخواه به دنبال حمایت از علوم پایه در روسیه باشد، بهترین راه برای چنین کمکهایی چه خواهد بود؟ حمایت از دانشگاههای روسیه، به شکلی که آنان را قادر سازد تا با مؤسسههای «فرهنگستان علوم» در حوزهی پژوهشها رقابت کنند، گزینهای نوآورانه بود که به عنوان نتیجهی ارزیابی کمیتهی متخصصان آمریکایی معرفی شد. برای مطالعه بیشتر لطفا به فایل کتاب مراجعه کنید.